آلرژی غذا

پیشگیری از آلرژی‌های غذایی

1. میکروبیوم روده و ارتباط آن با آلرژی‌های غذایی

میکروبیوم روده که شامل مجموعه‌ای از میکروب‌ها است، تأثیر زیادی بر سیستم ایمنی بدن دارد. تعاملات این میکروب‌ها با سیستم ایمنی می‌تواند پاسخ‌های ایمنی را تنظیم کرده و به پیشگیری از آلرژی‌ها کمک کند. کاهش تنوع میکروبی در روده در دوران نوزادی و کودکی، با اختلال در پاسخ ایمنی و افزایش خطر حساسیت‌ها و آلرژی‌ها ارتباط دارد.

2. فرضیه‌های پیشگیری از آلرژی‌ها

• فرضیه بهداشت (Hygiene Hypothesis): کاهش مواجهه با میکروب‌ها در دوران کودکی باعث ضعف در توسعه سیستم ایمنی می‌شود که به افزایش آلرژی‌ها و بیماری‌های خودایمنی منجر می‌گردد. این فرضیه بر اساس مشاهده ارتباط بیشتر آلرژی‌ها با زندگی شهری و کاهش تماس با میکروب‌ها است.
• فرضیه دوستان قدیمی (Old Friends Hypothesis): میکروب‌هایی که انسان در طول تاریخ تکاملی خود با آن‌ها در تماس بوده است، به حفظ تعادل ایمنی و پیشگیری از واکنش‌های بیش از حد ایمنی (آلرژی‌ها) کمک می‌کنند. این فرضیه به تأثیر محیط‌های طبیعی و زندگی روستایی بر کاهش خطر آلرژی‌ها اشاره دارد.

3. عوامل مؤثر در پیشگیری از آلرژی‌های غذایی

• رژیم غذایی مادر: رژیم غذایی مادر در دوران بارداری و شیردهی تأثیرات زیادی بر سیستم ایمنی نوزاد دارد. اجتناب از آلرژن‌ها در این دوران توصیه نمی‌شود، چرا که شواهد کافی برای اثبات تأثیر آن بر پیشگیری از آلرژی‌ها وجود ندارد.
• شیردهی: شیر مادر حاوی ترکیبات بیواکتیو و آنتی‌بادی‌هایی است که به توسعه سیستم ایمنی نوزاد کمک می‌کند. با این حال، نقش آن در پیشگیری از آلرژی‌ها قطعی نیست، اما همچنان توصیه می‌شود که نوزاد حداقل ۴ تا ۶ ماه اول زندگی از شیر مادر تغذیه کند.
• فرمول‌های نوزاد: در صورت عدم امکان شیردهی، استفاده از فرمول‌های هیدرولیز شده (مانند فرمول‌های شیر گاو هیدرولیز شده) برای پیشگیری از آلرژی‌ها توصیه نمی‌شود زیرا شواهد کافی وجود ندارد که آن‌ها نسبت به شیر مادر مؤثرتر باشند.

4. تأثیر روش زایمان و مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها بر آلرژی‌ها

• روش زایمان: نوزادانی که از طریق سزارین متولد می‌شوند، میکروبیوم روده‌ای متفاوتی دارند و ممکن است در معرض خطر بیشتری برای بروز آلرژی‌ها قرار بگیرند. مطالعات نشان می‌دهند که تماس با میکروب‌های مادر در هنگام زایمان طبیعی به توسعه میکروبیوم مناسب در روده نوزاد کمک می‌کند.
• آنتی‌بیوتیک‌ها: مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در دوران نوزادی می‌تواند تأثیرات منفی بر میکروبیوم روده و توسعه سیستم ایمنی داشته باشد و ریسک آلرژی‌ها را افزایش دهد.

5. پری‌بیوتیک‌ها و پروبیوتیک‌ها

• پری‌بیوتیک‌ها: این ترکیبات به رشد و فعالیت میکروب‌های مفید در روده کمک می‌کنند. شیر مادر به‌طور طبیعی حاوی پری‌بیوتیک‌هایی است که به توسعه میکروبیوم سالم در نوزاد کمک می‌کنند. برخی از فرمول‌های نوزاد نیز با افزودن پری‌بیوتیک‌ها تهیه می‌شوند.
• پروبیوتیک‌ها: میکروب‌های زنده‌ای هستند که به‌طور مثبت بر سلامت میزبان تأثیر می‌گذارند. مطالعات نشان می‌دهند که مصرف پروبیوتیک‌ها در دوران بارداری و شیردهی می‌تواند در کاهش خطر آلرژی‌ها و اگزما در نوزادان مؤثر باشد، اما نیاز به تحقیقات بیشتر است.

6. فرضیه دوگانه آلرژن (Dual Allergen Hypothesis)

این فرضیه بیان می‌کند که حساسیت به آلرژن‌ها می‌تواند از دو مسیر متفاوت ایجاد شود:

1. آسیب به مانع پوستی (مثل اگزما) که باعث افزایش نفوذ آلرژن‌ها از طریق پوست به بدن می‌شود.
2. مصرف زودهنگام آلرژن‌ها از طریق دهان که ممکن است باعث ایجاد ایمنی دهانی و پیشگیری از حساسیت به این مواد شود.

مطالعات نشان داده‌اند که کودکان با اگزما بیشتر در معرض خطر حساسیت به آلرژن‌ها هستند و معرفی زودهنگام آلرژن‌ها مانند بادام‌زمینی در سنین پایین می‌تواند به پیشگیری از آلرژی‌های غذایی کمک کند.

7. زمان معرفی غذاهای جامد و تنوع تغذیه‌ای

تحقیقات جدید نشان می‌دهند که برخلاف توصیه‌های گذشته مبنی بر تأخیر در معرفی غذاهای آلرژی‌زا، معرفی زودهنگام این غذاها (مثلاً از ۴ تا ۶ ماهگی) می‌تواند از بروز آلرژی‌های غذایی پیشگیری کند. مطالعه LEAP نشان داده است که معرفی بادام‌زمینی در این سنین می‌تواند خطر ابتلا به آلرژی به بادام‌زمینی را کاهش دهد. همچنین، افزایش تنوع غذایی، مصرف بیشتر میوه‌ها و سبزیجات، و غذاهای خانگی در سال اول زندگی می‌تواند خطر آلرژی‌ها را کاهش دهد.

نتیجه‌گیری

پیشگیری از آلرژی‌های غذایی یک فرآیند پیچیده است که به تعاملات ژنتیکی، محیطی و تغذیه‌ای بستگی دارد. میکروبیوم روده نقش حیاتی در توسعه و تنظیم پاسخ ایمنی دارد و افزایش تنوع میکروبی در روده می‌تواند از آلرژی‌ها پیشگیری کند. تغییرات در استراتژی‌های تغذیه‌ای مانند معرفی زودهنگام آلرژن‌ها و تنوع غذایی می‌تواند به پیشگیری از آلرژی‌ها کمک کند. علاوه بر این، شیردهی و استفاده از پروبیوتیک‌ها و پری‌بیوتیک‌ها می‌تواند تأثیرات مثبتی در کاهش ریسک آلرژی‌های غذایی داشته باشد.